Drodzy Rodzice, Do Państwa dyspozycji jest przedszkolny psycholog. Zachęcam do kontaktu: ibialas@wesolarodzinka9.pl
Propozycje ćwiczeń wyciszających, gdy pojawiło się zbyt wiele emocji, dziecko jest zbyt pobudzone:
1. Dźwięki:
Ćwiczenie z gongiem (jeśli nie dysponujemy gongiem, możemy użyć struny gitary lub najbardziej dźwięcznego naczynia kuchennego i łyżeczki)
–> możemy użyć dźwięcznego naczynia kuchennego i łyżeczki!
Uderzamy w gong. Dzieci uważnie słuchają wibracji dźwięku. Podnoszą rękę, kiedy nic już nie słychać. Pozostają w ciszy jeszcze przez jedną minutę i uważnie słuchają wszystkich innych dźwięków, które się pojawiają. Na koniec po kolei opowiadają o każdym dźwięku, które zauważyły w ciągu tej minuty.
2. Oddychanie z małym przyjacielem
Dzieci kładą się na podłodze i umieszczają na brzuchu maskotkę. Oddychają w ciszy przez minutę i zauważają przy tym, jak ich mały przyjaciel porusza się w górę i w dół.
3. Dalsze skupienie na oddechu
Dzieci wyobrażają sobie, że powietrze które wchodzi do płuc nabiera jakiegoś koloru, wydychają je wyobrażając sobie w jaki kolor się zmienia… Wyobrażają sobie, że myśli, które pojawiają się w ich głowie zmieniają się w bańki mydlane i odlatują…
4. Napinanie/ rozluźnianie
Dzieci leżąc na podłodze z zamkniętymi oczami starają się napiąć każdy mięsień w ciele tak mocno, jak tylko potrafią. Palce u nóg i stopy, nogi, brzuch. Mogą zacisnąć pięści i podnieść ręce do głowy. Pozostają w tej ściśniętej pozycji przez kilka sekund a potem w pełni się rozluźniają i relaksują. To świetne ćwiczenie na rozluźnienie. Można zrobić to tak: „Najpierw jesteście surowym makaronem, pokażcie jakie macie sztywne ręce i nogi”- i rodzic sprawdza czy nogi są”twarde”, a dziecko napina je z całych sił”A teraz makaron się ugotował i jest mięciutki”- i sprawdzamy, czy rączni i nóżki sa wiotkie, mięciutkie, lejące
5.Zapach i smak
Znajdź coś mocno pachnącego, na przykład świeżą skórkę z pomarańczy, laskę cynamonu, czy wanilii. Poproś dzieci, żeby zamknęły oczy i wdychały zapach, skupiając na nim całą uwagę.Zapach może być bardzo skutecznym narzędziem w zmniejszaniu niepokoju.Podobne ćwiczenie można wykonywać ze zmysłem smaku. Spróbujmy zrobić z dziećmi klasyczne ćwiczenie mindfulness: dzieci z zamkniętymi oczami smakują rodzynkę, starając się jeść ją jak najdłużej, zwracając uwagę na wszystkie odcienie smaku.Możemy też użyć kostki czekolady;) – każdy kładzie się z zamkniętymi oczami i powolutku rozpuszcza na języku kostkę czekolady.
6.Sztuka dotyku
Dzieci z zamkniętymi oczami dotykają różnych przedmiotów, np. piłki, piórka, maskotki, kamienia… Następnie opisują, jaki ten przedmiot jest w dotyku.To ćwiczenie, podobnie jak poprzednie, pozwala dzieciom ćwiczyć rozróżnianie wrażeń zmysłowych. Przez skupianie na nich uwagi uczą się pozostawać w chwili obecnej.
7. Bicie serca
Dzieci przez minutę skaczą, albo tańczą. Następnie siadają i kładą rękę na sercu. Z zamkniętymi oczami starają się poczuć uderzenia serca, oddech i inne wrażenia, które pojawiają się w ciele.
8.Rozmawiamy o uczuciach.Jakie uczucia dzieci odczuwają? Skąd wiedzą, że czują te właśnie emocje? Gdzie odczuwają je w ciele? Które uczucia lubią najbardziej?Później możemy zapytać, co robią, kiedy nie czują tych uczuć, które lubią najbardziej. Czyli jak to jest, gdy nie ma radości, szczęścia. Czy coś wchodzi na ich miejsce?Możemy im przypomnieć, że kiedy czują smutek mogą spróbować zamienianie smutnych myśli w bańki mydlane.Może zamiast szczęścia pojawia się zdenerwowanie, złość.Można wtedy poradzić sobie i zrobić napinanie – rozluźnianie ciała, żeby się uspokoić.Można wtedy posłuchać bicia swojego serca, albo skupić się na oddechu, żeby się zrelaksować…
Propozycje zabaw rozwijających sferę uczuć dziecka, ich rozumienia, nazywania, wyrażania:
- Nazywaj swoje uczucia .
W czasie tej zabawy rodzice z dziećmi oglądają ilustracje przedstawiające różne postacie i nazywają przeżywane przez nie uczucia np. radość, smutek, strach, gniew, zdziwienie.(Można wykorzystać codzienną sytuację – postać z bajki, filmu, zaobserwowane inne dzieci na podwórku, panią w sklepie)
Następnie wspólnie opisują, próbują się wcielić w przedstawione osoby i wymyślają co
takiego się wydarzyło, że dana osoba na obrazku właśnie to odczuwa.
Można również na podstawie pokazanych uczuć odwołać się do doświadczeń dziecka i rozpocząć rozmowę o jego uczuciach np. kiedy ty jesteś szczęśliwy itp kiedy ty się złościsz?
- Wyrażanie uczuć mimiką .
Dzieci i rodzice oglądają ilustracje z twarzami wyrażającymi różne emocje. (Można narysować minki lub przeglądnąć emoji w telefonie) Należy wspólnie z dziećmi nazwać te uczucia, a kiedy już zaznajomi się ze wszystkimi emocjami, wówczas dziecko otrzymuje jedną ilustrację i obrazem twarzy przedstawiającej jakieś uczucie, musi je pokazać, tak by rodzic mógł odgadnąć, co to za emocja. I tak na zmianę, raz rodzic, raz dziecko, można również grać na punkty czy w parach.
- Symbole – nastroje
Zabawa ta polega na oznaczaniu symbolami swojego nastroju. Można np. zrobić tablice, na której słoneczkiem oznaczamy słonkiem – radość, chmurką – smutek, chmurką z piorunem – złość i robić z dzieckiem podsumowanie dnia, co się wydarzyło miłego, niemiłego, trudnego.
Można też zamiast tablicy, wykorzystać patyczki i na nich poprzyklejać buźki przedstawiające różne emocje i kiedy dziecko jest w danym nastroju pokazuje odpowiedni rysunek. Dzięki tej zabawie, maluchy uczą się rozpoznawać i nazywać konkretne emocje oraz ćwiczą rozpoznawanie odczuć w zakresie własnego samopoczucia.
- Lustro.
Dziecko stoi naprzeciwko rodzica, który jest lustrem. Dziecko ma za zadanie pokazywać różne miny wyrażające emocje, a rodzic próbuje je dokładnie powtórzyć. Potem następuje zamiana ról.
- Czary-mary.
Dziecko rysuje na kartce sytuację, osobę, której się boi, np. ducha. Dorosły można powiedzieć, że pełni rolę czarodzieja, który zamienia rysunek w taki sposób, żeby zmniejszyć strach dziecka, np. rysuje klatkę dla ducha lub duży mur, którego duch nie może pokonać
- Zapachy.
Rodzice z artykułów żywnościowych znajdujących się w domu tworzą zapachowe zagadki (np. nasączają waciki sokiem z cytryny, pomarańczy, olejkami do ciasta, wsypują do kubka suszone zioła). Dziecko wybiera zapach, który najbardziej mu się podoba i próbuje narysować swoje myśli i wspomnienia z nim związane. Następnie zapach wybierają rodzice i oni wykonują rysunek.
- Kocham Cię, gdy …
Codziennie przed snem rodzice wypowiadają zdanie – Kocham Cię, gdy…? i następnie podają trzy powody. Potem to samo mówi dziecko. Wszyscy starają się każdego wieczoru szukać nowych odpowiedzi, co wymaga przypominania sobie różnych szczegółów z całego dnia i umiejętności ich nazywania oraz szukania pozytywnych cech drugiej osoby.
- Księga rekordów.
Warto również stworzyć dla dziecka jego własną księgę rekordów, w której będziecie wspólnie zapisywać wszystkie jego sukcesy, np. jak szybko się ubrało do przedszkola, szkoły, ilość klocków, z których zbudowało wieżę itp. Ważne, by dziecko podejmowało wyzwania dla własnej satysfakcji, a nie w dla satysfakcji i nagrody od rodziców, w ten sposób kiedy dziecko samo inicjuje wyzwania, zadania świetnie rozwija swoją wewnętrzną motywację do działania.
- Bohater.
Każde dziecko potrzebuje pozytywnych wzorów do naśladowania. Dobrym pomysłem jest zebranie zdjęć przedstawiających ludzi, którzy odnieśli sukces w różnych dziedzinach i opowiadanie o tym dziecku, np. o wirtuozach, postaciach historycznych, bohaterach itp., Im więcej pozytywnych postaci dziecko pozna, tym bardziej będzie się próbowało naśladować zachowanie osób stawianych mu za wzór.
- Zabawa w zawody.
W zabawie dziecko poznaje różne zawody, na czym polegają praca osób je wykonujących. Warto wspólnie zastanowić się też jakie umiejętności muszą posiadać osoby, wykonujące te konkretne prace. Dzięki takim rozmowom maluch nauczy się patrzeć na świat oczyma innych ludzi, co jest niezbędne dla np.: funkcjonowania w grupie.
- Dłoń
Razem z dzieckiem nawzajem odrysowujemy swoje dłonie. Następnie w miejsce palców wpisujemy 5 swoich mocnych stron, co w sobie lubię, z czego jestem dumny, oczywiście maluchy mogą umieścić tam rysunki. Potem bierzemy drugą odrysowana dłoń i teraz następuje zamiana, dziecko wypisuje za co lubi mamę czy tatę, a rodzić wypisuje mocne strony swojej pociechy.
Dzięki tej zabawie nie tylko rodzić ma możliwość poznania, tego jak postrzega siebie dziecko, ale również maluch uświadamia sobie, że dużo potrafi i w wielu czynnościach, sytuacjach czy zachowaniach jest dobry
Na koniec zabawy tak uzupełnione rysunki dłoni można zawiesić w widocznym miejscu, by zawsze można było zerknąć na swoje mocne strony.
Relaksacja dla dzieci.
3. Wykonaj z dzieckiem kilka relaksujących, spokojnych, głębokich oddechów. Możesz zachęcić dziecko żeby położyło rękę na brzuchu, wyczuło jak unosi się i opada w rytm oddechu. Na początek zróbcie razem parę głębszych wdechów nosem i wydechów ustami. Później wrócicie do spokojnego oddychania nosem.
2. Czytaj i mów bardzo powoli, spokojnie, robiąc krótkie pauzy. Daj dziecku czas na wyobrażenie sobie rzeczy, o których mówisz, na zobaczenie obrazów w myślach. W opisach pamiętaj o kolorach, zapachach, smakach i wrażeniach dotykowych. Relaksację można stosować o dowolnej porze dnia. Jeśli robisz to wieczorem, w łóżku i chcesz żeby dziecko zasnęło, to zakończ opowiadaniem o zasypianiu.
Proponuję proste zabawy z dziećmi dotyczące emocji.
Dla uproszczenia można pobrać gotowe materiały. Wyszukałam strony internetowe specjalistów, którzy w profesjonalny sposób zajmują się pracą online:
- Miłość. Mapa mojego serca.
Rysujemy na kartce duże serce.
„Widzisz, przed Tobą znajduje się namalowane serce. Wyobraź sobie, że to serce ma symbolizować wszystko to, co kochasz. Chciałbym, byś zapełnił je w całości tym, co jest dla Ciebie najważniejsze, tym co kochasz. Można wydrukować:
- Złość. Termometr złości.
Można samodzielnie narysować termometr i pomóc dziecku przypomnieć sobie sytuacje, które sprawiają, że:
- czuje spokój
- czuje lekkie zdenerwowanie, rozdrażnienie
- czuje złość
- czuje ogromną wściekłość
Dobrze jest przypomnieć dziecku różne sytuacje, gdy czuło się niekomfortowo i przydzielić do odpowiedniej strefy.
Można wydrukować:
https://emocjedziecka.pl/termometr-zlosci-materialy-do-pracy-z-dzieckiem-emocje/
- Złość i inne przykre emocje.
Jeśli mamy już termometr złości, warto wiedzieć co zrobić, gdy wejdziemy w strefę żółtą, pomarańczową lub czerwoną. Wtedy pojawiają się różne trudne zachowania. Warto je nazwać, opisać na karteczkach, przydzielić do odpowiedniej emocji i poszukać, dlaczego się pojawiły ( pamiętacie Państwo moją prelekcję o trudnych zachowaniach – zawsze wiązały się z niezaspokojonymi potrzebami dziecka), czyli czego dziecko potrzebuje, by poczuć się lepiej
- uderzyłem brata —> bo czułem złość —-> potrzebuję czasu, by się uspokoić i wyjaśnić mu, że nie lubię, gdy zabiera moje zabawki . Można wydrukować:
Kiedy… Czuję… Potrzebuję… – materiały do pracy z dzieckiem (emocje)
- Samoocena. Narysujcie drzewo, gdzie zamiast liści będzie dużo serduszek, w każde serduszko można z dzieckiem wpisać cechę, z której jest dumny, która powoduje, że się dobrze czuje . Np. potrafię sam się ubrać, jestem dzielny, pomagam mamie, ładnie sam jem, sam rysuję, itp. Można wydrukować: